Προς την ΠΕΕΑ και το Γενικόν Στρατηγείον
Επετεύχθη πλήρως διάλυσις 5/42 δυστυχώς αιματηρώς στοπ. Εκ των ημετέρων δύο νεκροί και ελάχιστοι τραυματίαι. Συνταγματάρχης Ψαρρός Ταγματάρχης Καπετζώνης και άλλοι Αξιωματικοί έπεσαν μαχόμενοι στοπ. 5/42 νεκροί και τραυματίαι ανεξακρίβωτοι μέχρι στιγμής στοπ. Αιχμάλωτοι υπέρ τους 100. Λάφυρα οπλισμός πυρομαχικά άφθονα. Ανευρέθησαν τρόφιμα Ερυθρού Σταυρού προοριζόμενα για διάφορες περιοχές άτινα είχε κατακρατήσει το 5/42 στοπ. Οι άνδρες του 5/42 έφεραν στέμμα, τραγουδούσαν του 'Άητού ο γυιός" έπαιζαν με σάλπιγγες στοπ. Μένω κατάπληκτος από ανωτέρω μορφήν εκδηλώσεως πίστεως ΕΚΚΑ - 5/42 στον αγώνα υπέρ της Λαϊκής Δημοκρατίας. Λαός περιοχής υnεδέxθη ενθουσιώδως τμήματα μας.
Άρης Βελουχιώτης
|
Προφανώς το τηλεγράφημα παρουσιάζει τις εξής ανακρίβειες πέραν βεβαίως από τον σαρκασμό του αρχικαπετάνιου του ΕΛΑΣ για την ιδεολογία της ΕΚΚΑ:
1) Ο Ψαρρός δεν έπεσε μαχόμενος αλλά εδολοφονήθη εν ψυχρώ.
2) Ο Καπετζώνης δεν έπεσε αλλά επέζησε.
3) Τρόφιμα του Ερυθρού Σταυρού δεν είχε το 5/42. Τον εφοδιασμό του τον πραγματοποιούσε με αγορές στο ελεύθερο εμπόριο τοις μετρητοίς.
(Δεύτερο τηλεγράφημα)
Α.Π.348/1340 Δεσποτόπουλον
Πέμπτη Ταξιαρχία ανέφερε στοπ. Νύκτα 16ης προς 17ην δια αιφνιδιαστικής επιθέσεως διελύθη 5/42 - ΕΚΚΑ και εξεκαθαρίσθη περιοχή.
Παπασταματιάδης
|
Οι ευθύνες της ΠΕΕΑ για τη διάλυση του 5/42.
Ας εξετάσουμε δι' ολίγων, πως διαγράφονται οιευθύνες της ΠΕΕΑσε ότι αφορά την τύχη του 5/42. Προφανώς η ΠΕΕΑ έπρεπε να δεσπόζει πλήρως επί όλων των πολιτικών και Στρατιωτικών οργάνων της περιοχής των βουνών, των οποίων αποτελούσε την κυβέρνηση. Ήταν το ύπατο Εθνικό και Πολιτικό σώμα και, πέραν της εκτελεστικής εξουσίας διέθετε και νομοθετική αρμοδιότητα γιατί δεν είχε εκλεγεί εθνική αντιπροσωπεία (Βουλή). Τυπικά ήταν το παν. Υπ' αυτήν υπήγετο ο ΕΛΑΣ διά του Γραμματέως (Υπουργού) των Στρατιωτικών Μάντακα αλλά και το ΚΚΕ με τον Γραμματέα Εσωτερικών Γ. Σιάντο. Μιά τέτοια ΠΕΕΑ είχε όλες τις δυνατότητες (τυπικά πάντα) να διατηρεί τις ισορροπίες μεταξύ των στενών κομματικών συμφερόντων οιουδήποτε των μελών της και της αποτελεσματικής αντιμετωπίσεως και επιλύσεως των προβλημάτων, που ανεφύοντο στην ελεύθερη ορεινή Ελλάδα. Και βεβαίως να επαναφέρει στον ορθό δρόμο τους" αδιαλλάκτους" του ΕΛΑΣ, υποστηριζόμενη, μάλιστα, και από τους μετριοπαθείς και εχέφρονες του τελευταίου -γιατί υπήρχαν και τέτοιοι στον ΕΛΑΣ.
Το έπραξε; τα αποτελέσματα λένε: Όχι!
Ακόμη είναι βέβαιον πως ο Γραμματέας επί των Στρατιωτικών Μάντακας ελάμβανε τακτικά γνώση για τις εξελίξεις της πολεμικής αντιπαράθεσης του ΕΛΑΣ με το 5/42. Επομένως έπρεπε να λάβει κάθε μέτρο για την εξομάλυνση αυτής της καταστάσεως.
Το έλαβε; Τα αποτελέσματα λένε: Όχι!
Τέλος ο ΕΛΑΣ υπήγετο στο Μάντακα. Επομένως κάθε ενέργεια του πρώτου εναντίον, άλλης Οργανώσεως έπρεπε να ελέγχεται ή να διετάσσετο από τον δεύτερο: Αυτό υπαγόρευε η λογική και η στρατιωτική τάξη.
Αυτό έγινε; Τ' αποτελέσματα λένε: Όχι!
Έτσι, στην περίπτωση του 5/42 παρουσιάζεται το εξής οξύμωρο:Η ΠΕΕΑ αγνοεί τι διαδραματίζεται σε ανώτατο κλιμάκιο του ΕΛΑΣ. Η V Ταξιαρχία και ο Άρης υποκαθιστούν το Γραμματέα των Στρατιωτικών και την ΠΕΕΑ. Απευθύνουν δραματικά τελεσίγραφα, μεσούντος, του Απριλίου, εναντίον του ανισχύρου 5/42, χωρίς να γνωρίζει ή να φαίνεται πως δεν γνωρίζει, το σοβαρότατο αυτό, γεγονός ο φυσικός των προϊστάμενος, ο Μάντακας.
Από όλα όσα συνέβησαν προκύπτει ότι ο Μπακιρτζής -ο Πρόεδρος της ΠΕΕΑ- μόλις στις 3 Απριλίου αποστέλει επιστολή στον Ψαρρό με την οποία πλέκει το εγκώμιο του ΕΛΑΣ και τον παροτρύνει να μετάσχει προσωπικώς στην ΠΕΕΑ. Ο Ψαρρός του απαντά, στις 9/4/44 με τη γνωστή επιστολή του (που παραθέσαμε προηγουμένως αυτούσια) τη τόσο συναινετική για την ολοκλήρωση της εθνικής ενότητος. Αν κρίνουμε την παρα-πάνω απάντηση του Ψαρρού και τον χαρακτήρα του (που τον ήξερε σε βάθος ο συνεργάτης του Μπακιρτζής από την αρχή της συνεργασίας των το 1941), κατηγορηματικοτέρα και επισημοτέρα αποδοχή της προτάσεως του Προέδρου της ΠΕΕΑ δεν ήταν δυνατόν να γίνει. Και ο πλέον ανίδεος Έλληνας θα ερωτήσει: Απάντησε η ΠΕΕΑ; Όρισε τόπο, χρόνο και αντιπροσωπεία για τις συζητήσεις;
Η απάντηση είναι: Εκείνη (η ΠΕΕΑ) εσιώπησε.
Εν τω μεταξύ ισχυρές μονάδες του ΕΛΑΣ, από τις μαχητικότερες, όπως το Τάγμα Θανάτου, συγκλίνουν προς την περιοχή του 5/42, που δεν διαθέτει παρά 350 περίπου αντάρτες.
Η ΠΕΕΑ μένει αδιάφορη σ' ένα τόσο σπουδαίο και σοβαρό ζήτημα που εγκυμονούσε κινδύνους, το αφήνει να το "λύσουν" τα κλιμάκια με το φανατισμό που τα διακρίνει και που, από τις 13 Απριλίου, ενισχύονται με την παρουσία του Άρη.
Έτσι επήλθε η καταστροφή, που την ανήγγειλε ο Σιάντος στην ΠΕΕΑ με τα επιφωνήματα. "Συμφορά! Καταστροφή! Σκότωσαν τον Ψαρρό!".
Ακατανόητο παραμένει, δυστυχώς, το γεγονός πως, στις ενέργειες των σκληρών στρατιωτικών, δεν φαίνεται ν' αντέδρασαν, συλλογικώς ή και μεμονωμένως, τα υπόλοιπα μέλη της ΠΕΕΑ, ούτε κατά την διάρκεια των επιθετικών, κατά του Ψαρρού, ενεργειών, ούτε και μετά το φόνο του. Δεν σημειώθηκε ούτε καν μια παραίτηση από την ΠΕΕΑ, τουλάχιστον μεταξύ των, μέχρι προ ολίγου καιρού, στενών φίλων ή συνεργατών του, αυτών που ισχυρίζοντο ότι ανήκουν στη Δημοκρατική ή Προοδευτική παράταξη -και ήσαν, επομένως, πολύ κοντά με τις πολιτικές πεποιθήσεις του Ψαρρού. Αλλά ούτε και μία, έστω και θεαματική, δίκη ή τιμωρία, των υπευθύνων της τραγωδίας, έγινε ώστε να περισωθεί το κύρος και το γόητρο της ΠΕΕΑ.
Η ΠΕΕΑ, επομένως, υπέχει, και συλλογικώς και μεμονωμένως, ιστορική ευθύνη πολύ βαρειά αν όχι μεγαλύτερη από τα μέλη του ΚΚΕ, που προκάλεσαν την άδικη αιματοχυσία, εφόσον, υποτίθεται ότι, είχε κάθε εξουσία να την αποτρέψει. Πρέπει δε να τονισθεί πως η εξόντωση του 5/42, και μάλιστα τη στιγμή που κατέθεσε τα όπλα αποτελεί ανεξήγητη καταστροφική ενέργεια των υπευθύνων. Και είναι ανεξήγητος και καταστροφική γιατί, ακριβώς, εκείνες τις ημέρες, η αντιπροσωπεία της ΠΕΕΑ, μαζί με τις άλλες Οργανώσεις της ΕΚΚΑ συμπεριλαμβανομένης, ανέμενε στο αεροδρόμιο του Αλμυρού, το αεροπλάνο που θα τις μετέφερε στη Μέση Ανατολή για να πραγματοποιήσουν την ενότητα όλων των πολιτικών δυνάμεων, ανταρτικών και εξορίστων της Χώρας.
Ο ρόλος της Βρετανικής Αποστολής και του ΣΜΑ στη διάλυση του 5/42.
Ακόμη πιο ακατανόητος ήταν ο ρόλος της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στη διάλυση του 5/42. Ενώ στην πρώτη διάλυση του 5/42, το Μάιο 1943, ο αρχηγός της αποστολής αυτής,Ταξίαρχος Έντυ, έσπευσε, μόλις την έμαθε, από την Ήπειρο, να έλθει στο Μαυρολιθάρι για να ηρεμήσει την κατάσταση και ν' απελευθερώσει τον Ψαρρό από την αιχμαλωσία, στη προκειμένη περίπτωση ο νέος Αρχηγός της οΣυνταγματάρχης Κρις, από τα στοιχεία που υπάρχουν δεν φαίνεται να έδειξε το απαιτούμενο ενδιαφέρον. Για το θέμα αυτό στο βιβλίο του το "Μήλον της Έριδος" γράφει (σελ. 283):"...η απειλή νέου εμφυλίου είχε πείσει τη ΣΣΑ (Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή αντί ΒΣΑ πλέον) να συγκαλέσει νέα σύσκεψη ανταρτών στην Κούτσαινα της Δυτ. Θεσσαλίας. Οι φόβοι επαληθεύτηκαν από μια απροσδόκητη (!) κατεύθυνση. Ενώ συνερχόταν η σύσκεψη στις 17 Απριλίου ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε κατά της ΕΚΚΑ, σκότωσε τον Ψαρρό και διέλυσε τη δύναμή του".
Αυτά και μόνο.Τα περί "απροσδόκητης" επίθεσης δεν ανταποκρίνονται βέβαια στην ιστορική αλήθεια και αυτό το γνωρίζει ο Κρίς ή θα έπρεπε να το γνωρίζει από τους συνδέσμους του, όταν οι μάχες ξέσπασαν στο Ευπάλιο και ακολούθως σ' ολόκληρη τη περιοχή από της 2/4/44.
Ακόμη και το κλιμάκιο της ΣΣΑ στην περιοχή του 5/42 που το αποτελούσαν οι Ταγματάρχες Τζον και Τζεφ δεν συνέβαλε ιδιαίτερα για την αποσόβηση της αιματοχυσίας και τη διάλυση μιας αξιόμαχης Μονάδας Εθνικής Αντίστασης για την ανασυγκρότηση της οποίας τόσες προσπάθειες είχε (η ΣΣΑ) καταβάλει. Σ' όλη τη περίοδο της κρίσεως και των συγκρούσεων μόνον δύο φορές εμφανίζονται με χλιαρές διαθέσεις μεσολαβήσεως, ενώ σε παρόμοιες περιπτώσεις, όπως στην επίθεση κατά του ΕΔΕΣ, οι Αξιωματικοί σύνδεσμοι ευρίσκοντο επί τόπου και μάλιστα παρά το πλευρό των αμυνομένων.
Επιπρόσθετα από της 10ης Απριλίου οπότε προδιαγράφεται με βεβαιότητα η μοιραία εξέλιξη σε βάρος του 5/42 οι δύο αυτοί Βρετανοί σύνδεσμοι οι οποίοι, ως εκ της αποστολής των, είχαν καθήκον να ευρίσκονται μονίμως ο μεν ένας στο σταθμό Διοικήσεως του Ψαρρού ο δε άλλος να κινείται προς μεσολάβηση μεταξύ των δύο οργανώσεων, δεν εμφανίζονται πουθενά (!).
Περίεργος είναι και η στάση του ΣΜΑ. Αναμφίβολα θα είχε πλήρως ενημερωθεί από τη ΣΣΑ για τα συμβαίνοντα στην περιοχή. Κι όμως δεν αντιδρά ούτε καθοδηγεί το κλιμάκιο τι πρέπει να ενεργήσει. Ακόμα και όταν το κλιμάκιο της ΣΣΑ διαβιβάζει στις 9 Απριλίου, προς το ΣΜΑ αίτηση του Ψαρρού γι' άμεση επέμβαση και συνεννόηση με τον ΕΛΑΣ ώστε να καταπαύσουν οι εχθροπραξίες, το ΣΜΑ δεν δίδει απάντηση.
Με τα υπάρχοντα, σήμερα, στοιχεία δεν είναι δυνατόν να εξηγηθεί η νωχελής ανάμιξη της Συμμαχικής Αποστολής στα γεγονότα, η ολιγότερη απ' ότι έπρεπε εμφάνιση της και η μη ενεργός επέμβαση της καθώς και του ΣΜΑ τη κατάλληλη στιγμή μ' αποτέλεσμα να ενθαρρυνθεί ο ΕΛΑΣ και ν' αναπτύξει μέχρι τέλους την αιματηρή σύγκρουση.
Επειδή όμως οι συμπτώσεις είναι πάρα πολλές για να είναι τυχαίεςκαι επί πλέον είναι δεδομένη και ομοιόμορφη η συμπεριφορά όλων αυτών των οργάνων (ΠΕΕΑ, ΣΣΑ, ΣΜΑ) όχι μόνο πριν αλλά και την ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ όταν κανείς αποτροπιασμός ή έστω συγκίνηση δεν εκφράστηκε για τη δολοφονία του Ψαρρού και δεκάδων ανδρών του που είχαν αιχμαλωτισθεί (για κυρώσεις ας μη γίνεται λόγος) δημιουργούνται ερωτηματικά με ισχυρές ενδείξεις ότιη καταστροφή του Συντάγματος ήταν προδιαγεγραμμένη.Ευχόμαστε από καρδιάς η πιο πάνω εκδοχή να είναι ανακριβής. Γιατί τότε η μοίρα των πεσόντων συμπολεμιστών μας θα ήτο διπλά τραγική, εφόσον δεν θανατώθηκαν μόνο από αδελφικό χέρι κάποιων φανατικών, αλλά και με τη ψυχρή συναίνεση φιλίων δυνάμεων (Ελληνικών και συμμαχικών) με τις οποίες είχαμε συμπαραταχθεί σε κοινό και αδυσώπητο αγώνα κατά των φασιστών κατακτητών.
Ο Δεδούσης και ο ρόλος του στον αγώνα και στη διάλυση του 5/42.
Ένας από τους όρους, ίσως ο βασικότερος, που προέβαλε ο ΕΛΑΣ για να μη διαλύσει βιαίως το 5/42 ήταν να παραδοθεί σ' αυτόν ο Λοχαγός Δεδούσης ή να δικασθεί από ανταρτοδικείο στο οποίο θα συμμετείχε και εκπρόσωπός του, αίτημα που δεν απεδέχθη -και ορθώς- ο Ψαρρός. Είναι επομένως, απαραίτητο, στο κεφάλαιο αυτό, ν' αναφερθούμε και στο Δεδούση, ανεξάρτητα από όσα ελέχθησαν γι' αυτόν στα παραπάνω.
Στις δύο πρώτες συγκροτήσεις του 5/42, οι τέσσερεις Διοικητές Λόχων (Κούτρας, Καϊμάρας, Ντούρος, Μήταλας) ήσαν απολύτως πειθαρχικοί έναντι του Ψαρρού, παρ' ότι οι τρεις πρώτοι είχαν πολιτικά φρονήματα αντίθετα προς τα του Διοικητή των. Το 5/42 ήταν τότε Μονάδα με ενιαίο φρόνημα και με μοναδικό σκοπό τον πόλεμο κατά του κατακτητή και την απελευθέρωση της Ελλάδος από τη δουλεία που της επέβαλε. Κανένα στέλεχός του δεν παρενέβαλε, κατά την εκτέλεση της αποστολής του, πολιτικές αξιώσεις.
Δεν συνέβη, δυστυχώς, το ίδιο και στην τρίτη συγκρότηση.Σ' αυτήν έλαβε μέρος όπως προελέχθη και οΔεδούσηςμε αρκετούς Αξιωματικούς, που του τους υπέδειξε η Οργάνωση "Στρατιωτική Ιεραρχία", με αρχηγό τονΠαπάγοτηςοποίας τα στελέχη είχαν βασιλόφρονα στην πλειοψηφία τους φρονήματαπουτα έθεσαν σε πρώτη σειρά προτεραιότητος. Επιζητούσαν την επάνοδο του Βασιλέως από την πρώτη στιγμή της απελευθερώσεως και μετέπειτα τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τη μορφή του πολιτεύματος.
Στην αρχή της συμμετοχής του στο 5/42 ο Δεδούσης έδρασε κατά τρόπον άμεμπτο. Δεν έδωσε μεγάλη σημασία στην απόρριψη του εθνοσήμου με το στέμμα από τον Φαρμάκη. Συμμετέσχε ενεργώς στις μάχες που έδωσε το Σύνταγμα κατά των Γερμανών στον αφοπλισμό Ιταλικών δυνάμεων στην Ιτέα και στην επιχείρηση για την απελευθέρωση Άγγλων αιχμαλώτων που θα μετεφέροντο από την Αθήνα προς τη Γερμανία.
Αλλά από την ημέρα (14/10/1943) της κυκλοφορίας της προκηρύξεως του Επιτελάρχου του Στρατηγείου Ρούμελης, που έγινε όπως εν συνεχεία εξήγησε ο συντάξας επιτελάρχης Βλάχος (δια χειρός Παπαγιαννόπουλου) κατόπιν ασφυκτικής πιέσεως του ΕΛΑΣ, ο Δεδούσης άλλαξε απότομα συμπεριφορά. Όπως εξετέθη στα παραπάνω έθεσε σε υψηλή προτεραιότητα την ανοικτή μάχη κατά των κομμουνιστών και τη κατάλληλη διαφώτιση του λαού. Γι' αυτό ενήργησε τις περιοδείες στους κατοικημένους τόπους που ανεγράφησαν στα προηγούμενα. Ακόμη και η υπογραφή του πρωτοκόλλου της 28/2/44 ήταν εξ ολοκλήρου έργο δικό του που έθεσε δυναμίτιδα στην έως τότε ομοψυχία των μελών του 5/42.
Έτσι μέσα στο 5/42 με Διοικητή ένα σώφρονα, νουνεχή, υπομονετικό και ρεαλιστή Ψαρρό, ο Δεδούσης σηκώνει "μπαϊράκι" πολιτικής πλέον μορφής και τα "βάζει" εναντίον ολοκλήρου του ΕΛΑΣ. Μιά ενέργεια πολιτικώς απερίσκεπτη και ρεαλιστικώς ακατόρθωτη αφού αυτός με τους 70 το πολύ άνδρες του προκαλεί τον ΕΛΑΣ που έχει στη δύναμη του 25.000 τουλάχιστον οργανωμένους αντάρτες.
Τέλος, με τηνανυπακοήτου προς τις ρητές διαταγές του Ψαρρού, μετά τον ανεπιθύμητο και σ' αυτόν φόνο του Βάρσου, στο Κροκύλιο, αντί να τεθεί υπό τη σκέπη και τον έλεγχο του Παπαθανασίου πράγμα που θα μπορούσε ίσως να το δεχθεί ο ΕΛΑΣ, τορπιλλίζει με τις ενέργειες του κάθε περίπτωση να σώσει όχι μόνον εαυτόν από την αμείλικτη καταδίωξη των κομμουνιστών, αλλά και ολόκληρο το 5/42.
Έτσι ο Δεδούσης παρά τα τόσα προσόντα που ήταν προικισμένος παρουσιάζεται, στην κρίσιμη αυτή στιγμή με τόσοαντικομμουνιστικό πάθος, που αποδεικνύει ότι το επίπεδο της πολιτικής του σκέψης δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Υψηλό όμως ήταν το κόστος που πλήρωσε το 5/42 με θύματα τον Διοικητή του και πολλούς συμπολεμιστές μας ανάμεσα στους οποίους και οι χωροφύλακες του Λόχου του που άφησε στη Σκάλα Καραΐσκου κατά τη διάλυση του Συντάγματος.
Ας μην είμαστε όμως περισσότερο επικριτικοί για τον Δεδούση. Γιατί είναι βέβαιο ότι ακόμα και αν δεν έδινε τη παραμικρή αφορμή στον ΕΛΑΣ το 5/42 δεν θα σωζόταν, όπως συνέβη και με τον ΕΔΕΣ λίγους μήνες αργότερα.Ίσως να κέρδιζε χρόνο, πράγμα και αυτό αμφίβολο, εφόσον αντίθετα με τον Ζέρβα που είχε περιοριστεί σε μια απόμερη περιοχή της Ηπείρου, το Σύνταγμα του Ψαρρού δρούσε στην ίδια περιοχή με τον ΕΛΑΣ στην καρδιά της Ρούμελης.
Λίγα χρόνια αργότερα ο Δεδούσης θα γράψει Ιστορία όταν εγκατέλειψε, όπως ο Λορέντζος Μαβίλης 35 περίπου χρόνια πριν, τα βουλευτικά έδρανα (είχε εκλεγεί το 1946 πρώτος Βουλευτής Φωκίδος με σημαντική διαφορά από τον δεύτερο)για να ζωστεί και πάλι τ' άρματα. Ήταν η άνοιξη του 1947 όταν παρουσιάστηκε στη Δωρίδα ομάδα ανταρτών. Τότε ετέθη επί κεφαλής παλαιών του συμπολεμιστών προς καταδίωξη της συμμορίας. Ένα βράδυ όμως καθισμένος στη σκηνή του, στη θέση Ρέρεσι Λιδωρικίου επυροβολήθη από αντάρτη που κατάφερε να φθάσει έως εκεί και εφονεύθη. Έτσι με το οπλοπολυβόλο στο χέρι σκοτώθηκε το παλληκάρι της Ρούμελης για το οποίο ο τότε Πρωθυπουργός (1944) Γ. Παπανδρέου στη διάσκεψη του Λιβάνου είπε:"Συνηντήθημεν εις τας φυλακάς με τον Δεδούση και έχω την εντύπωσιν ότι είναι ένας Έλληνας που βγαίνη από την Πινακοθήκην του '21".
Τελευταία λόγια για τον Ψαρρό.
Αυτό ήταν το τραγικό τέλος του πρωτοπόρου της Εθνικής Αντιστάσεως του Ψαρρού που από τον Μάιο 1941 σχεδίασε την οργάνωση του ανταρτοπολέμου. Οι συμπτώσεις δεν τον ευνόησαν να ευρεθεί στα βουνά έστω το καλοκαίρι του 1942. Θα ελάμβανε τότε με τους αντάρτες του μέρος στην ανατίναξη της σιδηροδρομικής γέφυρας του Γοργοποτάμου την οποία ο ίδιος, κατόπιν επιτοπίου και επικινδύνου αναγνωρίσεως που έκανε, προέτεινε στο ΣΜΑ γι' ανατίναξη.
Όμως και το ΣΜΑ δεν σκέφθηκε να τον χρησιμοποιήσει. Αν αυτό συνέβαινε ασφαλώς η εξέλιξη του ανταρτοπολέμου τουλάχιστον στη Ρούμελη θα ήταν διαφορετική αλλά βέβαια η Ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις.
Ο Σόλων Γρηγοριάδης στη σελίδα 183 του 2ουτόμου του βιβλίου του "Ιστορία της σύγχρονου Ελλάδος" (έκδοση 1975) γράφει ότι ο φόνος του κατατρόμαξε τους αποτελούντας τη ΠΕΕΑ. Αληθεύει άραγε αυτό; Όχι βέβαια: Ο Σαράφης ("ο ΕΛΑΣ" σελ. 283) είναι αποκαλυπτικός: "Ο θάνατος του Ψαρρού λύπησε όχι μονάχα τους Συνταγματάρχες Μπακιρτζή και Σαράφη που συνδέονταν μαζί του με φιλία από 25 χρόνων αλλά και τους Σβώλο Τσιριμώκο και Σιάντο".
Όλοι οι πάρα πάνω απλώς λυπήθηκαν από το "θάνατο" του Ψαρρού λες και προερχόταν από φυσικά αίτια. Κατά τα άλλα ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Την ίδια ημέρα που ο Ψαρρός έπιπτε νεκρός στη χαράδρα του Κλήματος στο εγκαταλελειμμένο από τους Γερμανούς αεροδρόμιο του Αλμυρού περίμενε όπως προελέχθη, η αντιπροσωπεία της ΠΕΕΑ αεροπλάνο με το οποίο θα μετεφέρετο στο Κάιρο προκειμένου ν' αρχίσουν αποφασιστικές συζητήσεις και ζυμώσεις για το σχηματισμό Κυβερνήσεως Εθν. Ενότητος. Και οι αντιπρόσωποι της αριστεράς ανεχώρησαν σκύβοντας κάτω από το φορτίο του πτώματος του Ψαρρού που ήδη εβάρυνε τους ώμους των.
ΟΣΟΙ ΔΙΑΣΩΘΗΚΑΜΕ ΘΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΠΑΝΤΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΨΥΧΗΣ ΠΟΥ ΝΟΙΩΘΑΜΕ ΟΤΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΜΑΣ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΟ ΜΕ ΠΡΩΤΟΦΑΝΗ ΑΓΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΣ ΑΦΑΝΙΣΟΥΝ, ΥΠΑΚΟΥΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΚΑΛΕΥΣΜΑΤΑ ΕΝΟΣ ΚΟΜΜΑΤΟΣ, ΟΠΟΙΟ ΚΑΙ ΑΝ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟ. ΑΛΛΟΙΜΟΝΟ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΟΠΟΥ ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΜΑΧΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΕ ΙΔΕΕΣ!
ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤ. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ